Skip to main content

Sızıntı gazeteciliği kavramı aslında yeni değil. Basın tarihinin başından beri gazeteciliğin asli bir dalı ve basın özgürlüğü kavramının temel yapı taşlarından birini oluşturuyor. Bilginin evrenselliği, sansür altında kalmaması ve insan hakları ihlallerinden bu yana bu durum böyledir. Hiçbir şirketin, hiçbir hükümetin veya halkı ilgilendiren bilgiyi saklama hakkı yoktur, olmamalıdır. Üstelik tarihten günümüze kadar bu durum böyle devam etmiştir; “bilgi” bir şekilde sızmış, kendisini duyurmuştur.

Kaçınılmaz bir diyalektik ise; teknolojinin ve internetin gelişmiyle birlikte bu sızıntının giderek yaygınlaşmasıdır. Günden güne bilgiyi sansürlemek daha imkansız hale gelmiştir. Bu durum bilgiyi kendi tekelinde tutmak isteyen şirketlerin veya halkın daha bilgi sahibi olmasını kendilerine tehdit olarak gören hükümetlerin korkulu rüyası olmaktadır.

Wikileaks, Snowden, Aaron Swartz ve diğerleri…

Çoğu kişinin sandığının aksine Wikileaks bir hacker organizasyonundan çok, bir sızıntı gazeteciliği örneği. Bu işi internet üzerinden yaptığından hacker platformu gibi düşünülüyor. Sızılan bazı bilgiler hacker grubu olan Anonymous’dan da geliyor.
Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte günümüzde sızma işlemi internet üzerinden hacktivizm araçlarıyla gerçekleştirilse de; Wikileaks’in bir sızıntı gazeteciliği platformu olması gerçeğini değiştirmiyor.

Hackerların da kabul ettiği üzere; hacktivizm bir suçtur. Zira bu işlem için X sisteme izinsiz girme durumu söz konusudur. Bir çok ülkede bu işlem “bütünlüğü bozma” ile başlayan bir çok suçla kanunlarda tanımlanmıştır.
Ancak bilginin şekline, niteliğine göre değişen bir nokta var! Bu; o söz konusu bilginin basın yayın organlarında yayınlanması. Zira bu durum basın özgürlüğüne girmektedir ve (yine bilginin niteliğe göre!) suç kapsamında değildir.
Örnek; bir şirketin ticari gizliliği kapsamına giren sözleşmelerini paylaşamazsınız. Ancak bir şirketin yasaları ihlal ettiğine dair bilgileri sızdırabilirsiniz. Bunun adı “kamu yararı” olarak adlandırılır.

“We Open Governments” sloganı taşıyan Wikileaks, dünya genelinde binlerce belgeyi kamu yararını gözetiyor iddiasıyla paylaştı. Ancak sonrası malum; Wikileaks ve kurucusu olduğu Jullian Assange’a saldırılar ve cinsel taciz suçlamalarıyla itibarsızlaştırmalar başladı. Ve kendisi 2012’den beri Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği’nden sığınmaktadır…

Günümüzde bilgi sızdırma işlemlerini eskiye göre biraz daha farklı. Bunun için teknolojinin nimetlerinden faydalanabilirsiniz.
Bu konuda Türkiye’den örnek bir proje; Korsan Parti Hareketi tarafından hayata geçirilmeye çalışılan Karakutu Projesi. Proje, aynı zamanda Your Thinks sitesinde de kazanan projeler arasında yer alıyor.

Projeyi gerçekleştiren İstanbul Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı öğrencisi Yasin Özel, Karakutu’da çalışacak teknolojileri şöyle açıklıyor; “güvenli bilgi aktarma konusunda Freedom of Press Foundation’ın açık kaynak kodlu ve özgür bir yazılım olarak geliştirdiği SecureDrop kullanılacak. SecureDrop yine açık kaynak kodlu ve özgür bir teknoloji olan Tor ağı üzerinde çalışacak.”

Kaynak: Devleti Gözetlemek ve Utku Kalı, Şevket Uyanık

 


Sivil Toplum Örgütünüz için Dijital İletişim Danışmanlık Hizmeti için bize ulaşabilirsiniz.

    Ad Soyad *

    E-Posta *

    Telefon

    Teklif Almak İstediğiniz Web Sitesi ve /veya STÖ Adı