Skip to main content

Yeni dijital araçlardan bazıları gazeteciler için gerçekten epey işe yarar ve kullanışlı olabiliyor. Ve neredeyse her ay yeni bir dijital araç ya da hizmet duyurusuyla karşı karşıya kalabiliyoruz. Bu, iyi bir haber olduğu gibi bazen de takip etmeyi güçleştirebiliyor. Çünkü çok sayıda seçenek, çok sayıda doğru sayıda araştırma yapmayı gerektiriyor. Bunu göz önünde bulundurarak, çalışma hayatımızı sürekli olarak daha kolay, daha üretken hâle getiren ve daha ilgi çekici ve çekici içerikler üretmemize yardımcı olan en iyi gazetecilik araçlarından bazılarını listeledik. Üstelik çoğu ücretsiz.

Listemizi 10 araçla sınırladık; bazıları çok popülerken, diğerleri ile ilk kez karşılaşacak olabilirsiniz.

  1. Currents

Currents, Parse.ly’in Kurucu Ortağı ve CEO’su Sachin Kamdar’ın sözleriyle “insanların online ortamda neleri önemsediğine dair bir canlı görüntüdür”. Parse.ly’nin yüksek trafikli, binlerce premium içerikli site ağı üzerine kurulu olan Currents, her ay 1 milyardan fazla kişinin ve her gün 850.000 görüntülenen makalenin önem derecelerini ve trendlerini gösteren ücretsiz bir araçtır. Gazetecilerin, dünyadaki haber sitelerinde hangi konuların daha iyi performans gösterdiğini görmelerini sağlar. Ayrıca, kullanıcıların içeriği aramak için kullandıkları anahtar kelimeleri ve bu konuların tarihsel olarak nasıl performans gösterdiğini de göstermektedir.

“Bir içerik stratejisi geliştirirken, sadece bir web sitesinde neler olduğunu bilmek yeterli değildir. Gazeteciler ve içerik üreticileri, Facebook, Twitter ve Google gibi platformlardan hangi konuların İnternet’teki sitelere dikkat çektiğini anlamak istiyor. Currents, bu platformlardan gelen trafiği karşılaştırmayı kolaylaştırıyor.”

  1. TinEye

TinEye, birkaç yıldır var olmakla birlikte, gazeteciler özellikle görüntüler ve fotoğraflar hakkındaki sahte haberlere karşı giderek daha savunmasız hâle geldikçe, bir araç olarak önemi artırıyor. TinEye; anahtar kelimeler, meta veriler veya filigranlar yerine resim tanımlama teknolojisini kullanan bir görsel arama motorudur. TinEye, web sitesinde bir görsel gönderdiğinizde, ilk olarak ne zaman ve nerede kullanıldığını öğrenmek için internette araştırma yapar. Görüntünün benzersiz bir dijital imzasını veya parmak izini oluşturur ve (internetteki) diğer indekslenmiş görüntülerle eşleştirir. Bu aynı zamanda görüntünün dijital olarak kurcalanıp değiştirilmediğini belirlemesine de olanak tanır.

  1. Google Dataset Search

Google Dataset Search, İnternet’teki veri kaynaklarını harmanlayan Google’ın pek bilinmeyen bir başka arama motorudur. Gazeteciler de dahil olmak üzere araştırmacıların, serbestçe kullanılabilecek çevrim içi verileri bulmalarına yardımcı olmak için oluşturulmuştur. Sonuçlarda olan bağlantıların yanı sıra veri kümelerinin açıklamalarını, yayın tarihlerini, yazarlarını ve sağlayıcılarını görüntüler. Bu, şirketin akademik çalışmalar ve raporlar için arama motoru olan Google Akademik‘e eşlik ediyor.

Veri arama motoru Dataset Search verilerini yayıncıların sitelerinden, dijital kitaplıklarından ve yazarların kişisel web sayfalarından topluyor. Tüm bu işlemleri gerçekleştirirken de Google’ın şema tipi olan “Veri Kümesi Sağlayıcısı” şemasından yararlanıyor.

“Günümüzde birçok bilim insanı ve sayıları giderek artan gazeteciler günlük hayatlarını veriyi yaşayarak hatta veriyi soluyarak geçiriyor. (Başka bir deyişle veri toplamakla yatıp, veri toplamakla kalkıyorlar.) İnsanların aradığı bu verilere rahatlıkla erişim sağlayabilmeleri için Google Dataset Search’ü başlattık. Böylece bilim insanları, araştırmacı gazeteciler veya veriye merak duyan başkaları, aradıkları verilere daha kolay ulaşabilecek. Bu verileri dilerlerse işlerinde, dilerlerse hikâyelerinde veya sadece entelektüel merakları için kullanabilecekler.”

  1. Account Analysis

Account Analysis, bir Twitter kullanıcısının meşruluğundan emin olmak isteyen gazeteciler için çok yararlı olabilecek ücretsiz bir araçtır. Bir kullanıcının herkese açık tweetlerine bakar ve anlaşılması kolay görselleştirmeler yoluyla bir dizi analiz sunar. Bir Twitter kullanıcısının hesabını bu araçla çalıştırmak, en çok paylaştıkları içerik türünü, en aktif oldukları zamanları ve diğerleri arasında kullanılan “hashtag”leri ortaya çıkaracaktır.

İlginizi çekebilir:
Haber için veri görselleştirirken nelere dikkat edilmeli?

Bir hikâyede kullanmak istedikleri bir tweet ile karşılaşan gazeteciler, kullanıcının analizini hızlı bir şekilde çıkarmak için Account Analysis’ı kullanabilir.

(Bonus: Botometre, Twitter’da bir kullanıcının gerçek veya bot olup olmadığını tanımlayan bir web sitesidir.)

  1. CrowdTangle

CrowdTangle, sosyal medya için içeriği izlemek ve optimize etmek için basit bir yol sunan ücretsiz bir araçtır. Ayrıca web tarayıcısı Google Chrome eklentisi de mevcut. Bir kullanıcının ya da konunun sosyal medya performansına kapsamlı bir bakış sağlayan bir sosyal izleme platformudur. Gazeteciler Facebook, Instagram ve Twitter’da içeriklerinin nasıl performans gösterdiğini görebilirler. Hikâyelerini kimin tweetlediğini veya paylaştığını görebilirler. Ayrıca uzun vadeli eğilimleri belirlemeyi mümkün kılan geçmiş verilere erişir.

BBCVOXBloomberg ve Facebook Journalism Project gibi dünyaca ünlü medya kuruluşları da CrowdTangle kullanmaktadır. Örnek olarak COVID-19 pandemisinin Türkiye özelindeki sosyal medyadaki yansımalarını buradan görüntüleyebilirsiniz.

https://vimeo.com/203812669
  1. Toby

Toby, Google Chrome uzantısı olarak kullanılabilen ücretsiz bir yer işaretleri yöneticisidir. Genellikle konular üzerinde çalışırken gazeteciler kendilerini çok sayıda sekmeye bakarken bulabilir. Kişisel ve işle ilgili sayfalar bir anda karma karışık olabilir, ve bu sayfalar çok fazla olduğunda asıl erişilmesi gereken sekmeleri bulmak zorlaşır.

Toby süreci çok basitleştirir. Kullanıcıların sekme grupları veya klasörler oluşturmasına olanak tanır. Basit ve kullanıcı dostu arayüzü ile yapılması gereken tek şey bağlantıları farklı klasörlere sürükleyip bırakmaktır. Bağlantıları kart olarak görüntüleyebilirsiniz.

  1. Hunter.io

Bir gazetecinin herhangi bir konudaki araştırma işinin büyük bir kısmı insanların iletişim bilgilerini bulmaktır. Hunter.io buna nispeten yardımcı olur. Bir şirketin veya hatta bir devlet kurumununki gibi belirli bir alana bağlı e-posta adreslerini arayabilir.

Bu, kullanıcının izlenen kişinin çalıştığı kuruluşun URL’sini girmesini ve ardından kişiyi aramasını gerektiren basit bir işlemdir. Hunter.io belirtilen e-posta adresini bulamazsa, söz konusu etki alanında bulunan yaygın e-posta adreslerine dayanan olası alternatifler bulur. Ayrıca, aranan e-posta adresinin çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için bir e-posta doğrulama aracı da vardır. Hunter.io ayda 100 tarama için ücretsiz.

  1. Otter

Otter, ses dosyalarını kopyalar ve aranabilir ve bağlantılı bir konuşma metni oluşturur. Kullanıcılar aranabilir metindeki herhangi bir kelimeyi tıklayabilir ve uygulama kaydın o kısmını dinleyebilir. Bir web ve mobil uygulama olarak kullanılabilir ve ayda 600 dakikaya kadar ücretsiz olarak kullanılabilir. Uygulamanın mobil sürümü, çağrıları gerçek zamanlı olarak yazmak için telefonun arama kaydedicisiyle birlikte çalışabilir. Böylece telefonla röportaj yapılabilir ve telefon konuşmasından birkaç dakika sonra konuşma metniniz hazır hâle gelebilir.

  1. StoryMap

StoryMap, anlatmak istediğiniz bir konuyu haritalarla, mekân, konum veya coğrafik bilgileri de dahil ederek hikâye biçiminde aktarabilmenize olanak tanır. StoryMap kullanarak hikâye oluşturabilmek için herhangi bir programlama bilgisine sahip olmanıza gerek yoktur, sistem açık kaynaklıdır ve kullanımı oldukça basittir. Washington Post gazetesinin StoryMap ile gerçekleştirdiği bir haberi görüntülemek için tıklayınız. Ayrıca Görkem Pancaroğlu’nun StoryMap’in nasıl kulanıldığını detaylı bir şekilde anlattığı yazı için burayı inceleyebilirsiniz.

  1. Diğer KnightLab Ürünleri

Northwestern Üniversitesi’nde gazeteciler için dijital araçlar üreten KnightLab’de StoryMap gibi birçok araç bulunmaktadır. Bunlar:

Soundcite: Haberinize satır içi ses eklemenizi sağlayan kullanımı kolay bir araçtır.

Juxtapose: Özellikle kentsel dönüşüm gibi haberlerinizde uydu görüntüleriyle öncesi-sonra yapabileceğiniz bir araçtır.

Storyline: Tarihsel haberlerinizindeki süreçleri kolaylıkla yıl yıl belirtebileceğiniz ve okuyucuya daha anlaşılabilir bir haber oluşturabileceğiniz bir araç.

Timeline: Haberinizi belirli bir zaman akışı üzerinden anlatmak istiyorsanız kolaylıkla kullanabileceğiniz bir araç. (Bonus: TimelineJS’le zaman akışları oluşturmak)

Not: Bu yazı ilk olarak NewsLabTurkey için yazılmıştır.