Skip to main content

Bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve internete bağlı diğer elektronik cihazlarımızın hayatımızı nasıl kolaylaştırdığından söz etmeye bile gerek yok. Artık hiçbir haber daktiloda yazılmıyor, hatta çoğumuz daktilo kullanmayı bile bilmiyor. (Denemek isteyen varsa buradan deneyebilir.)

2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre Android kullanıcılarının %34’ü bir parola koruması bile kullanmazken hayatımızı kolaylaştıran bu elektronik cihazların en büyük kusuru muhtemelen güvenlik açıkları ve cihazlardaki verilerimizi kötü niyetli kişilere sızdırma ihtimalidir.

Cihazlarınızda uygulayarak gizliliğinizi korumaya bir adım daha yaklaşacağınız ufak güvenlik notları hazırladık. Cihazınızın hangi marka model ve işletim sistemi olduğundan bağımsız olarak, öncelikli olarak almanız gereken önlemler şöyle:

  1. Girişler için mutlaka bir parola ayarlayın
  2. Bilgisayarınızın ve telefonunuzun diskini şifreleyin
  3. Bilgisayarınızda günlük kullanımlar için bir yönetici hesabı kullanmayın
  4. Gereksiz uygulamaları, eklentileri ve uzantıları kaldırın
  5. Cihazlarınızın işletim sistemi ve yazılımını güncel tutun
  6. Hangi uygulamaların kişisel verilerinize erişebileceğini gözden geçirin ve her uygulamaya izin vermeyin.

Cihazlarınızda gizliliğinizi korumak için adım adım kılavuzlar

iPhone

iPhone veya iPad’inizdeki kişisel verileri korumak için bu adımları izleyebilirsiniz. Burada verilen adımlar iOS sürümünüze bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

1. Cihazınızı 4 basamaktan daha uzun bir şifre ile kilitleyin. Telefonunuzu açarken mutlaka bir parola koyun. Özel bir karakter, sayısal karakter seçimi ve normal 4 karakterden daha uzun hâle getirme seçeneğini aktif hâle getirin. Nasıl: Ayarlar, Touch ID ve Parola, Parola Gereksin, Hemen

2. Kötü niyetli kişiler telefonunuzu ele geçirip, parola denemeleriyle telefonunuzu açmak istediğinde 10 başarısız denemeden sonra telefonunuzdaki verilerin silinmesini sağlayın. Böylece telefonunuzun çalınması gibi beklenmedik bir durumda 10 başarısız parola girişimi sonrasında her şeyi silecek şekilde ayarlayarak verilerinizin yanlış ellere geçme riskini azaltabilirsiniz. Nasıl: Ayarlar, Touch ID ve Parola, Verileri Sil

3. Önemli uygulamalar için kilit ekranında bildirimleri göstermeyin. Telefonunuz çalınmasa bile, özel mesajlarınız başkaları tarafından kilit ekranında bildirimler olarak görülebilir. Bu bildirimler her uygulama için açılabilir veya kapatılabilir. Nasıl: Ayarlar, Bildirimler, [uygulama adı], Önizlemeleri Göster, Asla

4. “Konumumu Paylaş”ı kapatın. Telefonunuz her yere sizinle birlikte gider ve bu ayarınız açıksa konum bilginizi aileniz ve arkadaşlarınızla paylaşır. Bunu kapatmak, aileniz ve arkadaşlarınızın cihazlarının yanlış ellere geçmesi durumunda konum verilerinizi koruyacaktır. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Konum Servisleri, Konumumu Paylaş, Kapalı

5. Her uygulamanın konumunuzu öğrenmesi gerekmiyor. Uygulama geliştiricileri kimi zaman bu bilgiyi istatistik toplamak, kimi zaman ise sizin hakkınızda daha fazla veri elde etmek için kullanmaktadır. Uygulama bazlı olarak bulunduğunuz konumun erişimini birer birer kapatabilirsiniz. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Konum Servisleri, [uygulama adı], Konum Erişiminine İzin Ver, Asla

6. İhtiyacı olmayan uygulamalar için hassas verilere erişimi kapatın. Benzer şekilde, en özel verilerinize erişime örneğin rehberinize, takviminize ve fotoğraflarınıza erişmeye ihtiyacı bulunmamaktadır. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Kişiler vb.

7. Uygulamalarınızı inceleyin. Veri sızıntılarına maruz kalmanızı daha da azaltmak için, cihazınızdaki her uygulamayı kontrol ederek artık kullanmadığınız şeyleri telefonunuzdan kaldırın. Nasıl: Ana ekranda herhangi bir uygulama simgesine uzun basın ve silin.

8. “Reklam izlemeyi sınırlandır” özelliğini açın. Reklam izleme, Apple’ın reklamverenler tarafından uygulamalardaki reklamları size hedeflemek için kullanılır. Bunun sınırlandırılması, uygulamalar arasında reklamların izlenmesini ve size dair kişisel verilerinizin hedeflenmesini kısıtlar. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Reklam, Reklam Takibini Sınırla


Android

Android işletim sistemi yüklü akıllı telefonunuzdaki verilerinizi korumak için bu adımları izleyebilirsiniz. Burada verilen adımlar Android sürümünüze bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

1. Google’ın veri toplamasını sınırlandırın. Çoğu Android cihazda, bazı hizmetler sınırlı olsa da Google hesabınızla giriş yapmanız gerekmez. Ayrıca, Google etkinlik profilinizi https://myactivity.google.com/myactivity adresinden görüntüleyerek Google’ın sizin adınıza topladığı verileri görebilirsiniz. Ayrıca buradan bu verilerinizi silebilir, buradan da komple kapatabilirsiniz.

2. Cihazınızı kilitleyin. Cihazınızı kilitlemek için bir PIN veya ideal olarak sayısal bir şifre kullanın. Nasıl: Ayarlar, Güvenlik, Ekran kilidi

3. Verilerinizi korumak için cihazı şifreleyin. Bunu yapmak için bir PIN veya şifrenin ayarlanması gerektiğini unutmayın. Nasıl: Ayarlar, Güvenlik, Telefonu/Tableti şifrele

4. Cihazın yazılımını güncel tutun. Sadece Android için değil, tüm cihazlarınızda (bilgisayar, tablet vb.) işletim sisteminizi ve içerisindeki uygulamaları güncel tutmalısınız. Bu sizi yazılımlardaki güvenlik açıklarından koruyacaktır. Nasıl: Ayarlar, Telefon Hakkında, Sistem Güncellemesi

5. Bir uygulamayı yüklerken, önce izinlerini kontrol edin. Google Play’den herhangi bir uygulama indirirken telefonunuzadaki hangi kişisel verilerinize erişmek istediğini mutlaka kontrol edin. Uygulamanın çalışmasıyla ilgisi olmayan izinleri vermeyin (Örnek: Banka uygulamasının fotoğraf ya da rehberinize erişmek istemesi gibi). Aynı işlemi sadece yeni yüklediğiniz uygulamalar için değil, hâlihazırda yüklü olan uygulamalar için de mutlaka yapın. Nasıl: Ayarlar, Uygulamalar, [uygulama adı]

6. Özel bildirimleri gizle. Kilit ekranında ekranda bildirim içeriği gösterilmesini engelleyebilirsiniz. (Bu özellik yalnızca Android’in daha yeni sürümlerinde mevcuttur.) Nasıl: Ayarlar, Ses ve bildirimler

7. Konumunuzu her uygulamayla paylaşmayın. Her uygulamanın konumunuzu öğrenmesi gerekmiyor. Uygulama geliştiricileri kimi zaman bu bilgiyi istatistik toplamak, kimi zaman ise sizin hakkınızda daha fazla veri elde etmek için kullanmaktadır. Uygulama bazlı olarak bulunduğunuz konumun erişimini birer birer kapatabilirsiniz. Nasıl: Ayarlar, Uygulamalar, Ayarlar, Uygulama izinleri, Konum

8. Konumunuzu Google ile paylaşmayın. Konumunuzu izleyen Google hizmetlerini durdurun ve konum geçmişinizi buradan mutlaka sıfırlayın. Nasıl: Ayarlar, Konum, Google Konum Geçmişi


Mac OS

MacOS veya Mac OS X işletim sistemiyle çalışan bilgisayarınızda verilerinizi korumak için bu adımları izleyebilirsiniz. Burada verilen adımlar Mac OS sürümünüze bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

1. Mac’inizin diskindeki verileri FileVault ile şifreleyin. Bilgisayarınız kapalı veya kilitliyken başka bir kişinin eline geçerse, dosyalarınızın okunamaz hâle gelmesi için FileVault’u açın. Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, FileVault

2. Hesabınız için bir parola belirleyin ve otomatik/misafir girişi devre dışı bırakın. Mac’iniz uyuduktan ya da yeniden başladıktan sonra mutlaka parola ile açılsın. Ve elbette güçlü ve uzun bir parola kullanın. (Otomatik oturum açmayı devre dışı bırak seçeneği macOS Sierra sürümünden sonra kaldırıldı.) Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, Genel

3. İşletim sistemini düzenli olarak güncelleyin. Bu yükleme isteklerini yok saymayın. İstediğiniz zaman güncellemeleri kontrol edebileceğinizi unutmayın. Nasıl: Apple simgesi, Bu Mac Hakkında, Yazılım Güncellemesi

4. Güvenlik duvarının açık olduğundan emin olun. Bunun için ekstra bir uygulama yüklemenize gerek yok, işletim sistemiyle birlikte gelen güvenlik duvarının açık olması yeterli. Güvenlik duvarını etkinleştirmek gelen bağlantıları engeller. Güvenlik duvarı seçenekleri altında yalnızca güvenilir yazılımların gelen bağlantıları kabul etmesine izin vermeyi de seçebilirsiniz. Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, Güvenlik Duvarı

5. Bir süre işlem yapılmadığında bilgisayarı kapatması için ayarlayın. Bir yerde bilgisayarınızı açık unutup gittiniz mi? Otomatik oturum kapatma için varsayılan değer 60 dakikadır, ancak daha kısa bir süreye (ben 15 dakika kullanıyorum) ayarlamanızı tavsiye ederim. Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, Genel, Gelişmiş

6. Hangi uygulamaların konumunuza eriştiğini kontrol edin. Konum verilerinizi neyin kullandığını doğrulayın ve gerek duymadığınız tüm konum hizmetlerini devre dışı bırakın. Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, Gizlilik, Konum Servisleri

7. Konumunuzu her uygulamayla paylaşmayın. Konum verilerinizi neyin kullandığını doğrulayın ve gerek duymadığınız tüm konum hizmetlerini devre dışı bırakın. Nasıl: Sistem Tercihleri, Güvenlik ve Gizlilik, Gizlilik, Konum Servisleri

8. Hangi paylaşım servislerinin etkin olduğunu kontrol edin. İhtiyacınız olmadığından emin değilseniz, ekran paylaşımı, dosya paylaşımı, yazıcı paylaşımı, uzaktan giriş vb. gibi şeyleri mutlaka devre dışı bırakın. Nasıl: Sistem Tercihleri, Paylaş


Windows

Windows işletim sistemiyle çalışan bilgisayarınızda verilerinizi korumak için bu adımları izleyebilirsiniz. Burada verilen adımlar Windows 10 sürümüne uygun olarak verilmiş olup, diğer sürümlerde değişkenlik gösterebilir.

1. Yerel hesaplar için PIN yerine bir parola kullanın. Yerel bir hesap veya Microsoft hesabı kullanıyor olsanız da güçlü, sayısal bir parola kullandığınızdan emin olun.

2. Bilgisayarınızı bir Microsoft hesabı ile bağlamak zorunda değilsiniz. Bunun yerine yerel bir hesap oluşturabilirsiniz. Bu, cihazlar arasında veri paylaşma olanağını kaybetmenize rağmen hesabınızla ilgili veri paylaşımını önler. Nasıl: Ayarlar, Hesaplar, Yerel bir hesapla oturum açın

3. Donanım adresinizi WiFi üzerinden rastgele olarak seçin. Rasgele donanım adreslerini etkinleştirmek, farklı WiFi ağları arasında izlenmenize daha az olanak sağlar. Nasıl: Ayarlar, Ağ ve İnternet, Wi-Fi

4. Kablosuz ağları açmak için otomatik olarak bağlanmayın. Windows 10 varsayılan olarak açık gelen özellik sayesinde WiFi (kablosuz ağ) noktalarına otomatik olarak bağlanmanızı sağlar. Internet bağlantılarınız üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak için bu ayarı devre dışı bırakın. (Ve mümkünse parolasız, herkese açık kablosuz ağlara hiçbir zaman bağlanmayın.Nasıl: Ayarlar, Ağ ve İnternet, Wi-Fi

5. Ses verilerini Microsoft ile paylaşmamak için Cortana’yı devre dışı bırakın. Windows 10 ile birlikte gelen “ses kontrolü yardımcısı” Cortana’yı kullanarak, sesli arama yapabiliyorsunuz. Ancak bu güne kadar böyle bir özelliği hiç kullanmadıysanız kapatmanızda fayda var. Cortana’yı devre dışı bırakarak ses verilerinizi Microsoft’a göndermeyi engelleyebilirsiniz. Nasıl: Ayarlar, Cortana

6. Microsoft’a gönderilen kullanım verilerinizi sınırlandırın. “Geri bildirim” bölümünde yalnızca “Temel” ögesinin mevcut olduğunu; “Devre Dışı Bırak” seçeneğinin olmadığını unutmayın. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Geri bildirim ve tanılama

7. Hangi uygulamaların ve servislerin konumunuza erişebileceğini kontrol edin. Konum verilerinizi neyin kullandığını doğrulayın ve gerek duymadığınız tüm konum hizmetlerini devre dışı bırakın. Nasıl: Ayarlar, Gizlilik, Konum

Bu basit ve kolaylıkla uygulayabileceğiniz işlemlerle elektronik cihazlarınızdaki kişisel verilerinizin güvenliği için hızlı bir adım daha atmış oldunuz, tebrikler!


Bu yazının İngilizcesi ve orijinal fikri “Sizi takip etmeyen arama motoru” Duckduckgo’nun blogunda yayınlanmıştır.

 


Sivil Toplum Örgütünüz için Dijital İletişim Danışmanlık Hizmeti için bize ulaşabilirsiniz.

    Ad Soyad *

    E-Posta *

    Telefon

    Teklif Almak İstediğiniz Web Sitesi ve /veya STÖ Adı